W Polsce hipercholesterolemia dotyka około 60% dorosłych. Jednak tylko nieliczni są świadomi swojego stanu zdrowia. Profilaktyka hipercholesterolemii to temat dzisiejszej „Środy z Profilaktyką” – akcji edukacyjnej Narodowego Funduszu Zdrowia.
Wszystko o Twoim cholesterolu
Hipercholesterolemia to podwyższony poziom cholesterolu we krwi. Wysoki poziom cholesterolu nie boli! Trzeba go jednak kontrolować, bo stanowi ogromne zagrożenie dla życia i zdrowia. Zwiększa ryzyko zaburzeń w układzie krążenia przede wszystkim zawału serca i udaru mózgu.
Na rozwój hipercholesterolemii ma wpływ nasz styl życia m.in. niewłaściwe odżywianie, brak ruchu, otyłość, spożywanie alkoholu, palenie tytoniu oraz czynniki genetyczne.
Cholesterol jest obecny we krwi i wszystkich komórkach człowieka. Uczestniczy w produkcji hormonów płciowych, wytwarzaniu witaminy D i w syntezie kwasów żółciowych. Odgrywa ważną rolę w pracy mózgu.
Występuje w dwóch frakcjach:
- LDL (zły cholesterol) odpowiada za odkładanie się cząsteczek cholesterolu w ścianach tętnic. Powoduje miażdżycę, zaburzenia krążenia i zawał serca.
- HDL (dobry cholesterol) działa ochronnie na ściany naczyń i pełni funkcje przeciwmiażdżycowe.
Badaj się profilaktycznie
Lipidogram pozwala ocenić stan gospodarki lipidowej organizmu, w tym przebieg metabolizmu lipoprotein i cholesterolu. Regularne badania profilu lipidowego, pozwala na wczesne wykrycie nieprawidłowości. To badanie próbki krwi pozwalające ocenić stężenie cholesterolu całkowitego, LDL, HDL i trójglicerydów.
Kontrolny profil lipidowy można zbadać bezpłatnie u lekarza POZ oraz w programie profilaktyki chorób układu krążenia (ChUK). Lista placówek realizujących ten program dostępna jest w wyszukiwarce Gdzie się leczyć.
Profilaktyka 40 PLUS
Osoby po 40. r.ż. mogą również, bezpłatnie oznaczyć profil lipidowy w ramach programu pilotażowego Profilaktyka 40 PLUS.
Można również skorzystać z Programu Profilaktyki Chorób Układu Krążenia – CHUK, który przeznaczony jest dla osób w wieku 35-65 lat. W zakresie programu wykonasz:
- badania biochemiczne krwi (cholesterol całkowity, LDL-cholesterol, HDL-cholesterol, triglicerydy i poziom cukru na czczo),
- pomiar ciśnienia tętniczego krwi oraz BMI.
Na podstawie wyników badań lekarz oceni ryzyko wystąpienia incydentu sercowo-naczyniowego. Zapytaj o ten program lekarza lub pielęgniarkę POZ. Wszystkie placówki podstawowej opieki zdrowotnej mają obowiązek realizacji tego programu.
Co możesz zrobić, by obniżyć poziom cholesterolu?
- Bądź aktywny fizycznie – dbaj o aktywność fizyczną każdego dnia;
- Zrezygnuj z palenia papierosów i nadużywania alkoholu;
- Utrzymuj właściwą masę ciała – stosuj dietę i zdrowe nawyki żywieniowe. Gotowe programy żywieniowe znajdziesz na Diety NFZ;
- Spożywaj regularnie posiłki;
- Zastąp tłuszcz zwierzęcy roślinnym, ogranicz spożycie smalcu, masła i śmietany, używaj oliwy z oliwek, oleju rzepakowego;
- Ogranicz spożycie tłustego mięsa;
- Jedz ryby morskie, orzechy i awokado bogate w kwasy tłuszczowe omega-3;
- Wyeliminuj z diety szkodliwe tłuszcze trans, obecne w margarynach, wyrobach cukierniczych, czekoladowych, zupach i sosach w proszku, żywności typu snack oraz fast food;
- Zamiast smażenia wybieraj gotowanie na parze i pieczenie;
- Ogranicz spożycie cukru, słodyczy;
- Zwiększ spożycie błonnika pokarmowego;
- Zastąp białe pieczywo pełnoziarnistym, postaw na kasze, razowy makaron i brązowy ryż oraz rośliny strączkowe. Owoce tj. jabłka i gruszki jedz ze skórką.
Czytaj też: Projekt slow food w Kietlinie