Bezpłatne szczepienia przeciw krztuścowi dla kobiet w ciąży

Kobiety w ciąży mogą bezpłatnie zaszczepić się w schemacie jednodawkowym przeciw krztuścowi w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). To szczepienie chroni kobietę zarówno w ciąży, jak i po porodzie oraz noworodka przed zachorowaniem i hospitalizacją w pierwszych miesiącach życia.
Krztusiec jest ostrą chorobą dróg oddechowych, która stanowi największe zagrożenie dla niemowląt w pierwszych 6 miesiącach życia, które ze względu na wiek nie mogą być jeszcze w pełni zaszczepione. Objawia się długotrwałym, napadowym kaszlem z wydzielaniem lepkiej plwociny mogącym prowadzić do wymiotów, łapaniem powietrza, bradykardią, bezdechem. Krztusiec może prowadzić do powikłań takich jak: zapalenie płuc, nadciśnienie płucne, krwotoki dospojówkowe, przepuklina, drgawki, encefalopatia, a nawet do zgonu. Większość niemowląt do 6-go miesiąca życia w przebiegu krztuśca wymaga hospitalizacji.
Wyniki badań wykazują, że źródłem zakażenia noworodka i niemowlęcia najczęściej jest jego matka, a w następnej kolejności ojciec. Nieco rzadziej niemowlęta zarażają się od starszego rodzeństwa lub innych bliskich krewnych (dziadkowie).
Jedną z metod zapobiegania zachorowaniom na krztusiec u niemowląt jest przyjęcie strategii kokonu. Polega ona na zaszczepieniu osób z najbliższego otoczenia niemowląt. W profilaktyce krztuśca taka sytuacja w praktyce ma najczęściej miejsce w przypadku osób mających bliski kontakt z noworodkami i niemowlętami w pierwszych kilku miesiącach życia (tzn. do czasu ukończenia pierwotnego szczepienia DTP u dziecka).
Najbardziej optymalny moment na zaszczepienie otoczenia domowego niemowlaka to co najmniej 4 tyg. przed możliwą ekspozycją dziecka na zachorowanie (przed urodzeniem).
W związku ze wzrostem zachorowań na krztusiec w Polsce od 15 października 2024 roku, kobieta w ciąży może bezpłatnie zaszczepić się przeciw krztuścowi w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Głównym celem szczepienia jest ochrona noworodków i niemowląt w pierwszych miesiącach życia przed zachorowaniem i hospitalizacją z powodu krztuśca. Recepta na szczepionkę jest niepotrzebna.
Ochrona dzieci poprzez szczepienie ciężarnych wynika z transferu przez łożysko do płodu przeciwciał przeciw bakteriom Bordetella pertussis, wytworzonych w organizmie matki w odpowiedzi na antygeny zawarte w szczepionce. Szczepienie Tdap matki w okresie ciąży znacznie zmniejsza ryzyko zachorowania, hospitalizacji i zgonu z powodu krztuśca u ich dzieci w pierwszych 3-6 miesiącach życia.
Szczepienie jest zalecane:
– kobietom w ciąży po ukończeniu 27. do 36. tygodnia ciąży – podanie dawki szczepionki bez dodatkowych skierowań i zaświadczeń,
– kobiety w ciąży zagrożonej przedwczesnym porodem, po ukończeniu 20. tygodnia ciąży – podanie dawki szczepionki.
Kwalifikację do szczepienia kobiety w ciąży prowadzi lekarz POZ. Dodatkowo, w przypadku ciąży zagrożonej ryzykiem wcześniejszego porodu, pacjentkę kieruje na szczepienie zalecane w POZ lekarz, który prowadzi ciążę.
Wyniki badań potwierdzają bezpieczeństwo szczepień kobiet w ciąży przeciw krztuścowi. Nie wykazano niepokojących sygnałów w kwestii wystąpienia niekorzystnych zdarzeń położniczych i neonatologicznych. Szczepionka Tdap może być podawana kobiecie w ciąży w czasie tej samej wizyty szczepiennej, podczas której podawana jest szczepionka przeciw grypie.
Opracowanie PSSE Radomsko.