Marzec miesiącem profilaktyki raka jelita grubego

Marzec jest miesiącem świadomości profilaktyki raki jelita grubego, trzeciego najczęściej występującego nowotworu złośliwego w polskiej populacji.

W 2023 roku w Łódzkiem 3600 osób skorzystało z bezpłatnej kolonoskopii w ramach programu profilaktycznego, który finansuje NFZ. W ponad 240 przypadkach medycy, wskazali na możliwość wystąpienia raka jelita grubego i pacjentów skierowano na dalszą diagnostykę. W Łódzkiem z programu profilaktyki raka jelita grubego można skorzystać w 23 ośrodkach. Każdy z nich zapewnia pacjentom znieczulenie zabiegu, jeśli są do tego wskazania.

Rak jelita grubego jest trzecim najczęściej występującym nowotworem złośliwym w polskiej populacji. Szacuje się, że profilaktyka raka jelita grubego zmniejsza śmiertelność z jego powodu o 50-60%. Trzecią najczęstszą przyczyną zgonów wskutek nowotworów złośliwych u kobiet w ciągu ostatnich kilku lat pozostają raki jelita grubego *.

Jak można działać profilaktycznie?

Rak jelita grubego jest jednym z najczęstszych nowotworów, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Rocznie zapada na niego w Polsce około 18 tys. osób. Rozwija się długo, nawet przez kilka lat i może nie dawać żadnych objawów. Dlatego tak ważne jest wczesne wykrycie choroby.​

Czynniki ryzyka rozwoju raka jelita grubego:

• wiek, szczególnie po 50 roku życia;
• obecność w jelicie grubym polipów o typie gruczolaka;
• uwarunkowania genetyczne;
• choroby zapalne jelit;
• nadmierna masa ciała;
• siedzący tryb  życia;
• nieprawidłowa dieta;
• nadużywanie alkoholu i palenie papierosów.

Jednym z liderów wśród ośrodków wykonujących badania jest SP ZOZ Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Wojskowej Akademii Medycznej UM – Centralny Szpital Kliniczny w Łodzi, w którym z profilaktycznej kolonoskopii skorzystało 400 pacjentów.

Dr n. med. Krzysztof Kujawski Kierownik Pracowni Endoskopii Przewodu Pokarmowego USK im. WAM: Program profilaktyczny raka jelita grubego jest dedykowany dla osób w wieku 50-65 lat bez wywiadu raka jelita grubego w rodzinie (w pierwszej linii: ojciec, matka, brat, siostra) lub w wieku od 40 r.ż w grupie osób obciążonych w wywiadzie rodzinnym. W tej grupie wiekowej powstają polipy gruczołowe, które w procesie karcynogenezy ulegają przemianie do raka jelita grubego. Proces karcynogenezy od polipa gruczołowego do raka trwa średnio od 8 do 14 lat. Polipy gruczołowe występują u 20-25% badanych. Polipy takie nie dają żadnych dolegliwości. Rak jelita grubego w 94% bierze początek właśnie z takich polipów. Dlatego badanie profilaktyczne w przypadku żadnego, innego nowotworu nie jest tak skuteczne, jak badanie profilaktyczne w kierunku raka jelita grubego! Wykonując badanie kolonoskopowe i usuwając polipy, zmniejszamy ryzyko zachorowania na raka jelita grubego w populacji osób z polipami gruczołowymi o 94%. W zależności od wyniku, badania kolonoskopowe należy powtarzać w odpowiednim czasie. Jeżeli badanie kolonoskopowe jest prawidłowe, badanie należy powtórzyć po 10 lub 5 latach (wywiad obciążający). W przypadku stwierdzenia zmian patologicznych badanie powtarza się po czasie zależnym od rodzaju zmian. Jednak najważniejsza jest ta pierwsza kolonoskopia, która określa na przyszłość predyspozycje do zmian patologicznych w obrębie jelita grubego. Raka jelita grubego można uniknąć, wykonując w odpowiednim czasie profilaktyczne badanie kolonoskopowe! Dlatego zachęcam do udziału w programie.

Rak jelita grubego – podstępny nowotwór

Na nowotwór jelita grubego zapada rocznie około 18 tys. osób w Polsce. Rak jelita grubego jest drugim, po raku płuca, nowotworem wśród wszystkich zachorowań w polskiej populacji. Jest to trzeci najczęściej wykrywany nowotwór wśród kobiet i czwarty wśród mężczyzn. Eksperci podkreślają, że nowotwór jelita grubego jest niezwykle podstępny. Może rozwijać się bez objawów nawet przez kilka lat, dlatego tak ważne są badania przesiewowe i wczesne wykrycie choroby.

Populację, którą może objąć program badań przesiewowych w kierunku raka jelita, szacuje się na ok. 8 milionów Polaków.

Kto może skorzystać z programu badań przesiewowych raka jelita grubego?

Program jest dla osób w wieku:

• od 50 do 65 lat,
• lub od 40 do 49 lat, jeśli u najbliższych krewnych pacjenta, rozpoznano nowotwór jelita grubego.

Na czym polega badanie?

Program przesiewowy obejmuje wykonanie kolonoskopii, w tym:

• pobranie wycinków z nacieku nowotworowego lub zmian podejrzanych o charakter nowotworowy;
• usunięcie polipów wielkości do 15 mm;
• poddanie badaniu histopatologicznemu wszystkich wycinków i usuniętych polipów;
• wskazanie konkretnych zaleceń dotyczących leczenia u osób, które wykonały kolonoskopię przesiewową.

Nie obawiaj się kolonoskopii. Badanie można wykonać w znieczuleniu

Kolonoskopia jest precyzyjna i trwa od 15 do 40 minut. W zależności od wskazań medycznych badanie może być przeprowadzone w znieczuleniu miejscowym (z zastosowaniem żelu znieczulającego) lub znieczuleniu ogólnym, dlatego pacjent nie odczuwa dyskomfortu. Badanie wykonuje się miękką, giętką rurką grubości małego palca (kolonoskop), którą lekarz wprowadza przez odbyt do oczyszczonego jelita grubego i przesuwa do ujścia jelita cienkiego. W tym czasie dokładnie oglądane jest wnętrze jelita grubego. Wprowadzanie aparatu jest niebolesne dla większości osób, choć u niektórych może powodować wzdęcie, uczucie parcia i ucisku w brzuchu. Wcześnie wykryty rak jest również bardzo często wyleczalny.

Ani polipy, ani rak we wczesnym stadium zazwyczaj nie powodują objawów. Istotą profilaktycznej kolonoskopii jest odnalezienie tych właśnie bezobjawowych jeszcze zmian i o ile to możliwe, ich usunięcie. Takie postępowanie pozwala zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka jelita grubego.

Lekarze podkreślają, że wczesne wykrycie choroby znacznie zwiększa skuteczność leczenia.

Kolonoskopia w Łódzkiem

W 2023 roku w Łódzkiem 3600 osób w tym roku skorzystało z bezpłatnej kolonoskopii w ramach programu profilaktycznego, który finansuje NFZ.

W ponad 240 przypadkach wynik badania wskazujący na możliwość wystąpienia raka jelita grubego i pacjentów skierowano na dalszą diagnostykę.

Z programu profilaktyki raka jelita grubego można skorzystać w 23 ośrodkach, które zostały wybrane w konkursach ogłaszanych przez NFZ.

Lista placówek: https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/ProgramyProfilaktyczne?&ow=5&specjalizacja=1081

Program jest bezpłatny. Nie trzeba skierowania

Do udziału w programie nie jest potrzebne skierowanie. Wystarczy, że pacjent jest w grupie wiekowej, która kwalifikuje się do wykonania przesiewowej kolonoskopii i zgłosi się do placówki realizującej program.

Ważne!

Do kolonoskopii trzeba się dobrze przygotować, dlatego przed wizytą warto skontaktować się z placówką, która poinformuje pacjenta, co musi zrobić przed badaniem.

*Nowotwory złośliwe w Polsce w 2021 r. Publikacja Narodowego Instytutu Onkologii.

Czytaj też: Rozmawiali o zdrowiu psychicznym młodzieży

---

Chcesz być na bieżąco - zainstaluj naszą aplikację na swoim telefonie!

Darmowa aplikacja dostępna do ściągnięcia na Androida, oraz iOS w skelpach Google Play i App Store